Monday, February 28, 2011

آموزش صحیح نوشتن زبان ترکی - قسمت دوم


مشکلات زبانشناسی
زبان امروزی ترکی آزربایجان شمالی تحت تاثیر زبانهای مثل عربی - روسی – فارسی بوده است. این تاثیر در بسیاری از موارد  برعکس صفات و قوانین زبان ترکی می باشد و سبب به هم خوردن نظام زبان ترکی می شود. این تاثیرات در استفاده از کلمات " ki " و " bə-be " ، استفاده نکردن از کلمه ترکی " mi " ، از لحاظ صدایی ناهماهنگ و نا متوازن بودن و ...می شود.(این تاثیرات عمده در لهجه ها و زبانهای رایج در آزبایجان جنوبی قابل مشاهده بوده و سبب فارسیزه شدن ملت ترک بوده و خواهد شد.).
استفاده از ادات " ki " فارسی: ادات " ki " فارسی به سبب تاثیر زبان فارسی در زبان ترکی امروزی آزربایجان شمالی کاربرد پیدا کرده است. این اشتباه نابخشودنی سبب بهم خوردن ترکیب زبان مادریمان ترکی شده و از نظر زبان ادبی وجه ای خوش به زبان ترکی نمی بخشد. به جز موارد نادر استفاده از " ke " فارسی در زبان ترکی لزومی نداشته و ندارد.  
برای مثال:
به جای عبارت اشتباه (Gəldim ki sizi görəm) باید صورت ترکی این عبارت که (Sizi görməyə gəldim) بکار برده شود.
به جای عبارت اشتباه (Nâzir təkzib etdi ki hâdisədən xəbəri yoxdu) باید صورت ترکی صحیح این عبارت که (Baxan olaydan xəbəri olmadığını yalanladı) می باشد بکار برده شود.
در دیگر سو استفاده نادرست و نابجا از " ke " فارسی سبب بلند شدن مطلب و غیر ادبی شدن جمله می شود. مانند:
به جا ی عبارت (Qеyd еtmək lаzımdır ki) می توان اینگونه (Qeyd edək ki) ادبی و ترکی نوشت.
به جای عبارت (Bunu dа xatırladaq ki) می توان اینگونه (Demək olar ki) ادبی و ترکی صحیح نوشت.
استفاده از ادات " be " یا " bə " فارسی : استفاده از ادات های مذکور سبب از به هم خوردن ترکیب زبان ترکی می شود و باید از کاربرد آنها پرهیز کرد. اکثر کلمات دارای موارد مشابه در زبان مادریمان ترکی می باشند و لزومی به استفاده از کلمات بیگانه نمی باشد.
cürbəcür (türlü, çeşitli), günbəgün (gündən günə), ilbəil (ildən ilə), növbənöv (türlü, çeşitli), tekbetek (təkətək)  
استفاده از ادات " ta " فارسی: در بعضی موارد در زبان ترکی امروزی آزربایجان شمالی ادات مذکور فارسی به کار می رود. برای مثال:
جمله (tа ХХ əsrin əvvəlinə qədər) به زبان ترکی اینچنین (XX inci yüzilin başlanqıcına dək) نباید نوشته شود.
استفاده نابجا از کلمات ترکی: در زبان ترکی امروزی آزربایجان شمالی بعضاً کلمات ترکی در معنایی دیگری به کار برده می شود. برای مثال 
استفاده نادرست از کلمه (sayı) ترکی که از فعل امر سایماق ترکی می باشد به جای کلمات " say " و " bildiri " و استفاده نادرست کلمه فارسی" azuqə " به جای کلمات ترکی " bildiriş " و " azıq " و ...
ترکیب صدایی زبان ترکی را به هم زدن: ترکیب صدایی یکی از اساسی ترین ستونهای زبان ترکی می باشد. با توجه به این اصل زبان ترکی کلمات بیگانه و خارجی که وارد زبانمان ترکی می شوند به قولی ترکی می شوند. اما در زبان ترکی امروزی آزربایجان شمالی کلماتی بیگانه ای که از زبانهای عربی ، فارسی و .. وارد زبان ترکی شده اند به همان شکل ادا شده و سبب به هم خوردن ترکیب صدایی زبان ترکی شده و هماهنگی اصوات ترکی را به هم می زنند. نادیده گرفتن قانون اصوات ترکی سبب  ورود کلمات بیشمار بیگانه به زبان ترکی می شوند. 
büllur (bulur), büruz (buruz), çünki (çünkü), divar (duvar), dosye (dosya), hаzırki (hazırkı), hökumət (hökümət), hücum (hucum), hüquq (huquq), güruh (quruh), lаzımi (lâzimi), lüzum (luzum), mövcud (movcud), mövhumаt (movhumat), mövzu (movzu), müasir (muasir), müayinə (muayinə), nöqsan (noqsan), nücum (nucum), nüfuz (nufuz), nümayəndə (numahəndə), nümunə (nümünə), qürur (qurur), qüsur (qusur), rüsum (rusum), sübut (subut), sükut (sukut), şüur (şuur), ümum (umum), ünvan (unvan), üsul (usul), üsyan (usyan), xüsusi (xususi), хüsusiyyət (xususiyyət)
استفاده نکردن از ادات " Mi " ترکی: در زبان ادبی امروزی ترکی آزربایجان شمالی ادات سوال که ادات ذکر شده در زبان ترکی می باشد به کار برده نمی شود. و بعضاً هم در صورت کاربرد در جای اشتباه بکار می رود.
1- نمونه های از استفاده نکردن ادات " Mi " ترکی:  ادات مذکور بعد از علت سوال باید ذکر شود برای مثال: 
عبارت "Sən də?"  که شکل صحیح ترکی آن به صورت "Sən də mi?" می باشد.
2- نمونه هایی از کابرد نادرست ادات " Mi " ترکی : مثال: عبارت " Bilərikmi?" که شکل صحیح ترکی آن به صورت" bilərmiyik " می باشد زیرا ادات ترکی مذکور در افعال باید بعد از اولین مصدر بیاید. در مثال فوق باید  بعد از " bilər " باید بیاید. 
استفاده نادرست حرف اضافه "-sa " :  در بعضی موارد حرف اضافه مذکور در زبان ترکی امروزی آزربایجان شمالی به صورت ناصحیح استفاده می شود. برای مثال:
"gedirəmsə" (doğrusu “gedirsəm”dir); “içmirsənsə "(doğrusu “içmirsən”dir. 
در جمله فوق کلمه " İçmirsən " فعل شرطی می باشد و برای بار دوم نمی تواند حرف اضافه شرطی " sa " را بپذیرد. این رفتار زبانی در زبان ترکان  آزربایجان جنوبی هم موجود می باشد. 
مثال:
“anlayırıqsa” (doğrusu “anlayırsaq”dır), “səhv etmirəmsə” (doğrusu “səhv etmirsəm, yanılmırsam”).
استفاده از کلمات در معانی مفرد: در زبان ادبی ترک امروزی آزربایجان شمالی کلمات بیگانه عربی و .. به صورت اشتباه به شکل مفرد بکار برده می شوند و به همین سبب برای بار دوم به کلمه افزوده می شود.
برای مثال:
bəyanatlar (bəyanat), əcdadlar (əcdad), hüquqları (haqları), ləvazimatlar (ləvazim), luğatlar (lüğətlər), mənafеlər (mənfəətlər), mәlumatlar (mə’lumat), tədqiqatlar (tədqiqlər), tələbаtlar (tələblər), təqdimatlar (təqdimat), tәsiratlar (tә’sirat) , təşkilatlar (təşkilat)
کلمه سازی جدید بدون در نظر گرفتن قواعد زبان ترکی: در زبان ادبی  ترکی امروزی آزربایجان شمالی بعضاً کلمه سازی های شده که به هیچ وجه با قواعد زبان ترکی، صرف و نحو زبا نترکی، گرامر، نوع مفاهیم، و .. تطابق ندارد. برای مثال:
به جای عبارت " qılavuz " ترکیب ترکی - فارسی " bələdçi " بکار می رود.  
به جای عبارت " çarpı " کلمه بی مفهوم " vurulsun " بکار برده می شود. مثال: به جای عبارت" üç çarpı iki " عبارت اشتباه " üç vurulsun iki " بکار می رود.  
به جای کلمه " sözlük " به اشتباه کلمه " lüğət " بکار می رود. مفهوم " lüğət " معنای کلمه را می باشد.
به جای کلمه " əksi " به اشتباه عبارت " çıx " بکار می رود. برای مثال به جای عبارت " beş əksi iki " به اشتباه عبارت " beş çıx iki " بکار می رود.
به جای عبارت " artı " به اشتباه کلمه " üstəgəl " بکار می رود. برای مثال: به جای عبارت " dörd artı beş " به اشتباه عبارت " dörd üstəgəl beş " بکار می رود.
به جای کلمه " yüzdə " به اشتباه کلمه " faiz " بکار می رود.
به جای کلمه " yırçı " به اشتباه کلمه " yırar " بکار می رود.
به جای کلمه " müqənni " به اشتباه کلمه " xanəndə " بکار می رود.
به جای کلمه " uydu " به اشتباه کلمه " peyk " بکار می رود.
به جای کلمه " aday " به اشتباه کلمه " namzəd " بکار می رود.
به جای کلمه " başkənd " به اشتباه کلمه " paytaxt " بکار می رود.
به جای کلمه " göstəri " به اشتباه کلمه " nümayiş " بکار می رود.
به جای کلمه " öyrənci " به اشتباه کلمه " tələbə " بکار می رود. که محل جمع شدن ملاها می باشد به اشتباه بکار می رود.
به جای کلمه " oxul " به اشتباه کلمه " məktəb " بکار می رود. که محل اجماع مولاها می باشد به اشتباه بکار می رود.
ساخت ترکیبات طولانی: در زبان ترکی امروزی آزربایجان شمالی به جای بهره گیری از کلمات کوتاه و ادبی از کلمات و اصطلاحات طولانی بکار برده می وشد که زیبایی زبان ترکی و ادبی بودن آن را به هم می زند.
به جا استفاده از حرف اضافه " ək " کلمه ای طولنی مثل " şəkilçi " بکار می رود.  
مثالهای متعدد:
“duraq” yerinə “dayanacaq”, “darqınc” yerinə “huzursuzluq”, “adıl” (zəmir) yerinə “əvəzlik”, “qızılay” yerinə “qırmızı aypara”, “tarım” yerinə “kənd təsərrüfatı”, “ayrım” yerinə “ayrı seçkilik”, “özgün” yerinә daha uzun olan “özünә mәxsus”...
اشتباهات نئولوژیسم: در زبان ادبی ترکی امروزی آزربایجان شمالی بعضاً کلمات اشتباهی ساخته شده است.
در مورد مفهوم " Uluslararası "  به اشتباه کلمه " Beynəlxalq " ساخته شده است که کلمه صحیح باید کلمه " Beynəlxalqlar " باشد.
در مورد مفهوم " olanaqsız " به اشتباه کلمه " Mümkünsüz " ساخته شده است. این کلمه نادرست می باشد و به جای آن کلمات " olanaqsız " و " İmkansız " باید بکار برده شوند.
در مورد کلمه " sinirlәnmәk " به اشتبه کلمه " Əsəbləşmәk " ساخته شده است. این کلمه نادرست می باشد کلمه یا به صورت " әsəbiləşmәk " و یا باید کلمه ترکی معادل " sinirlәnmәk " بکار برده شود.
beynəlxalq (uluslararası, beynəlxalq), әsəbləşmәk (sinirlәnmәk, әsəbiləşmәk), mümkünsüz (olanaqsız, imkansız)
استفاده از کلمات نابجا برای گروهها و تشکیلات: زمانی که در زبان ادبی ترکی امروزی آزربایجان شمالی برای شخصیتهای معرف و نامدار گروهی شروع بکار می کند، اسم شخصیت تاریخی را به نام گروه اضافه می کنند که سبب تخریب چهره زبان ترکی و غیر ابدی جلوه کردن زبان ترکی و کلمات طولانی می شود. برای مثال تشکیلات " Nəsimi Dilçilik İnstitutu " به اشتباه با عبارت " Nəsimi Adına Dilçilik İnstitutu " بکار برده می شود. که در عبارت فوق کلمه نسیمی را هر شخصی می تواند تشخیص بدهد که صاحب این گروه شخصی به نام نسیمی نمیباشد بلکه شخصیتی تاریخی مد نظر می باشد. برای مثال در ترکیه: Atatürk Dil və Tarix Qurumu
مثالهای متعدد:
Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu (Nəsimi Dilçilik İnstitutu), M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası (M. Maqomayev Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası), Heydər Əliyev adına Bakı Beynəlxalq Aeroportu (Heydər Əliyev Bakı Uluslararası Havaalanı), M.Mirqasımov adına Respublika Klinik Xəstəxanası (M. Mirqasımov Respublika Kilinik Sayrıevi)
محقق نوشته آقای مئهران باهارلو می باشد
http://tinyurl.com/4sqkb47
مترجم: اومید اورمولو

No comments:

Post a Comment